Wilson là một bệnh rối loạn di truyền, do tích tụ quá nhiều đồng trong gan, não và cơ quan quan trọng khác gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng trong đó có run tay chân. Tuy nhiên việc phát hiện sớm run tay chân do bệnh Wilson còn gặp nhiều khó khăn do đây là căn bệnh hiếm gặp, khi chuẩn đoán dễ nhầm lẫn với các bệnh thần kinh khác.
Bài viết dưới đây cung cấp những thông tin giúp bạn nhận diện sớm dấu hiệu run do Wilson, từ đó có cách điều trị phù hợp để bệnh sớm cải thiện.
Run tay là một trong những triệu chứng của bệnh Wilson
Triệu chứng run có thể xuất hiện hoặc không ở tùy từng trường hợp mắc bệnh Wilson. Biểu hiện run khá đa dạng như run khi nghỉ, run cả khi hoạt động, run tư thế và run có chủ ý xảy ra ở bàn tay hoặc cả cánh tay. Run có thể đối xứng hoặc không đối xứng, biên độ nhanh hoặc chậm, ngắt quãng hoặc liên tục. Thế nhưng, điển hình nhất của bệnh Wilson vẫn là kiểu run vỗ cánh, biểu hiện rõ ràng khi hai vai giang rộng và khuỷu tay được gập lại.
Mặc dù là triệu chứng phổ biến, nhưng chỉ có 32% người bệnh Wilson có biểu hiện run xuất hiện ở các giai đoạn đầu. Thường ở giai đoạn sớm này người bệnh chỉ bị suy giảm nhẹ nhận thức, họ vụng về hơn trong hành động nhưng ít được để ý. Các triệu chứng về vận động xuất hiện nhiều hơn khi bệnh tiến triển, được cho là giống với biểu hiện bệnh Parkinson giai đoạn đầu như khó nói, nói tốc độ chậm, âm thanh đơn điệu, loạn âm, khi đi và khi đứng thường thấy cứng đờ như tượng. Vì vậy các chuyên gia thần kinh khuyến cáo, với các triệu chứng run đa dạng, dễ bị chẩn đoán nhầm với các dạng rối loạn vận động khác nên khi có thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào kể trên, người bệnh cần đi khám để tránh bỏ lỡ cơ hội được phát hiện và điều trị sớm.
Rất đáng tiếc là cho đến nay vẫn chưa có bất kỳ một loại thuốc đặc trị nào có thể chữa khỏi run do bệnh Wilson. Cũng không có một loại thuốc nào dành riêng để cải thiện triệu chứng này. Mục tiêu điều trị chung là hạ thấp lượng đồng trong cơ thể để ngăn chặn sự tiến triển của bệnh.
Khi bị run trong bệnh Wilson, hãy kết nối sớm với bác sĩ để được điều trị đúng
Để điều trị bệnh Wilson có 3 loại thuốc chính. Đầu tiên là những thuốc có khả năng loại bỏ đồng khỏi cơ thể bằng cách tăng bài tiết qua nước tiểu như penicillamine (Cuprimine) và trientine dihydrochloride (Syprine). Thứ 2 là muối kẽm giúp ngăn chặn ruột hấp thu đồng từ thực phẩm và thứ ba là tetrathiomolybdate để vô hiệu hóa lượng đồng dư thừa trong máu, biến chúng thành các chất không còn độc hại với cơ thể.
Trong phác đồ điều trị cũng chỉ rõ, với những người có rối loạn thần kinh nghiêm trọng (bao gồm biểu hiện run tay chân) nên dùng tetrathiomolybdate, tuy nhiên loại thuốc này khá hiếm nên thường được thay thế bằng kẽm.
Wilson là căn bệnh rối loạn di truyền vô cùng nguy hiểm với các triệu chứng nặng dần lên và cuối cùng gây tử vong. Một tin vui là nếu được điều trị tích cực, những người mắc bệnh có thể sống bình thường, thế nhưng những tổn thương liên quan đến thần kinh sẽ là vĩnh viễn. Có nghĩa là nếu bạn bị run do bệnh Wilson, chúng sẽ theo bạn suốt đời.
Đồ biển không phải là một thực phẩm tốt với người bị run trong bệnh Wilson
Ở những người mắc bệnh Wilson, sự bài tiết đồng ra khỏi đường mật bị khiếm khuyết dẫn đến lượng đồng tích tụ trong cơ thể không đào thải ra được gây nhiễm độc các cơ quan trong cơ thể.
Chính vì vậy, ngoài những lời khuyên cần thiết trong chế độ ăn lành mạnh của người bị run nói chung người bị run do Wilson còn cần đặc biệt chú ý với các thực phẩm có nhiều chất đồng để hạn chế bớt, bao gồm:
- Các loại hạt điều, lạc (đậu phộng), hướng dương, bí, vừng, các loại hạt đậu khô, các loại quả như hạnh nhân, lúa mì, bột cacao, socola.
- Nội tạng động vật, tiết canh động vật.
- Các loại hải sản như hàu biển, mực, tôm hùm...
- Các loại rau như rau mùi, rau kinh giới, nấm rơm, rau cải, cà chua, bí ngô.
- Cẩn thận nước uống công nghiệp, nước uống có gas.
- Các loại rượu và đồ uống có cồn do có thể khiến triệu chứng run nặng lên.
Bên cạnh đó, người bệnh và gia đình cũng cần lưu ý thành phần của thực phẩm chế biến sẵn để tránh đồng và không nên sử dụng dụng cụ nấu nướng bằng đồng.
Mặc dù triệu chứng run trong bệnh Wilson không thể hết hoàn toàn nhưng chúng vẫn có thể nằm trong tầm kiểm soát nếu được điều trị đúng và tuân thủ một chế độ ăn hợp lý. Vì vậy hãy lạc quan hơn trong điều trị vì y học vẫn đang tiến bộ không ngừng và tin tưởng một ngày không xa sẽ sớm có thuốc đặc trị cho căn bệnh này.
Xem thêm:
- Bị run tay nên ăn gì - những “siêu thực phẩm” giảm run tốt nhất
- Hướng dẫn cách chữa run tay bằng Đông y vừa an toàn lại hiệu quả
Kim Chi
Tham khảo thêm:
https://rarediseases.org/rare-diseases/wilson-disease/
https://en.wikipedia.org/wiki/Wilson%27s_disease
http://benhviennhitrunguong.org.vn/benh-wilson-o-tre-em.html
